سلامت پلک ها از نظر زیبایی و عملکرد بسیار مهم است. پلک ها در محافظت از کره چشم در برابر عوامل خارجی و حفظ سلامت آن اهمیت زیادی دارند. افتادگی پلک در علم پزشکی به عنوان پتوز (Ptosis) تعریف می شود. پلک معمولا ۲ میلی متر از مردمک چشم (قرنیه) را می پوشاند و زمانی که بیش از ۲ میلی متر را بپوشاند به آن افتادگی پلک (پتوز) می گویند. از آنجایی که ممکن است بیماری های چشمی و سیستمیک دیگری همراه این مشکل باشد، بیمار مبتلا به افتادگی پلک باید در اسرع وقت توسط چشم پزشک معاینه شود.
افتادگی پلک (پتوز ) در کودکان
در پتوز مادرزادی، چین های پوست پلک در هر دو چشم با یکدیگر موازی نیستند. این کودکان تمایل دارند پلک های خود را با دست بلند کنند یا سر خود را کج کنند تا میدان دید و بینایی خود را زیادتر کنند. این امر، گاهی اوقات باعث درد و تغییر شکل گردن می شود.
پتوز در زمان تولد یا بلافاصله پس از تولد رخ می دهد و در 75 درصد موارد در یک پلک مشاهده شده و می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.
کودکانی که با پتوز متوسط یا شدید متولد می شوند، برای ایجاد دید مناسب نیاز به درمان جراحی دارند. پتوز درمان نشده می تواند منجر به آمبلیوپی (کاهش بینایی در یک چشم) و بینایی ضعیف بصورت مادام العمر شود.
همه کودکان مبتلا به پتوز، باید به صورت منظم، توسط چشم پزشک معاینه شوند تا میزان افتادگی پلک ها را کنترل کند و مطمئن شود که پتوز باعث مشکلات بینایی نمی شود.
علایم و نشانه های افتادگی پلک ( پتوز ) کدامند؟
علامت اصلی پتوز، افتاده بودن پلک ها است. یکی دیگر از علائم پتوز این است که وقتی فرد پلک خود را حرکت می دهد یا وقتی به بالا یا پایین نگاه می کند، به خصوص وقتی که به بالا نگاه می کند، پلک بالا نمی رود و مردمک چشم را می پوشاند. همچنین درد در قسمت پیشانی و ابروها که ناشی از تلاش زیاد برای باز نگه داشتن پلک ها برای افزایش دید است، از علائم افتادگی پلک (پتوز) می باشد.
[box type=”shadow” align=”” class=”” width=””]
حتما بخوانید » جراحی زیبایی پلک یا بلفاروپلاستی؛ از مراحل و عوارض تا هزینه
[/box]
علل افتادگی پلک (پتوز) چیست؟
افتادگی پلک ممکن است یک یا هر دو پلک را درگیر کند، ممکن است ارثی باشد و مادرزادی باشد، یا ممکن است بعدا به دلایلی مانند افزایش سن، ضربه یا فلج عصبی یا بیماری های عضلانی (مانند میاستنی گراویس) رخ دهد.
افتادگی مادرزادی پلک به دلیل نقص در رشد عضله بالابرنده پلک ایجاد می شود، در حالی که افتادگی پلک ناشی از افزایش سن، به علت جدا شدن عضله از محل اتصال یا نازک شدن بافت همبند نگهدارنده عضله پلک ایجاد می شود.
در بزرگسالان، پتوز با پوشاندن نیمه بالایی قسمت رنگی چشم باعث نقص در زیبایی چهره فرد می شود. نیمه بالایی میدان بینایی را محدود می‌کند و بیمار در حالی که سعی می‌کند با بالا بردن پلک خود، میدان بینایی خود را باز کند، مدام ابروهای خود را بالا می‌برد که ممکن است باعث شکایاتی مانند سنگینی و درد در ناحیه پیشانی شود.
یکی از مهم ترین عوامل خطری که باعث ایجاد افتادگی پلک (پتوز) می شود، استفاده از لنزهای تماسی است. استفاده از لنزهای تماسی می تواند به عضله ای که پلک را بلند می کند به مرور زمان آسیب برساند و باعث بروز پتوز شود.
مالش بیش از حد پلک هم می تواند باعث شود عضله ای که پلک را بالا می برد به مرور زمان از نقطه اتصال اصلی جدا شود. افتادگی پلک بعد از عفونت و التهاب ملتحمه، قابل مشاهده است. بیماری هایی مانند کم کاری تیروئید و نوروپاتی دیابتی (دیابت نوع 1 و 2) نیز باعث افتادگی پلک (پتوز) می شود.
درمان افتادگی پلک ( پتوز )
جراحی معمولا اصلی ترین و بهترین درمان برای افتادگی پلک است. عضله بالابرنده که وظیفه بلند کردن پلک را بر عهده دارد با جراحی کوتاه و تقویت می شود. پلک به وسیله نوارهای سیلیکونی زیر پوستی به عضلات پیشانی متصل می شود.
پزشک در حال معاینه بیمار، روش جراحی را با توجه به سطح عملکرد عضله تعیین می کند. اگر عملکرد ماهیچه وجود داشته باشد اما کافی نباشد، روشی برای تقویت عضله انتخاب می شود. در مواردی که عملکرد عضلانی وجود نداشته باشد، جراحی اسلینگ انجام می شود.
از آنجایی که پلک ها نقش مهمی در زیبایی چهره دارند، بهتر است این جراحی ها توسط جراحان متخصص چشم انجام شود. در برخی موارد ممکن است برای دستیابی به اثر مورد نظر به جراحی های متوالی نیاز باشد.
[box type=”shadow” align=”” class=”” width=””]
حتما بخوانید » عمل پی آر کی (PRK)؛ مزایا، معایب و مقایسه آن با سایر عمل ها
[/box]
خطرات و عوارض جراحی پتوز کدامند؟
اگرچه پلک‌ها بعد از جراحی پتوز بالاتر از حالت قبل از عمل قرار می‌گیرند، اما ممکن است پلک‌های شما متقارن به نظر نرسند. به ندرت، حرکت پلک نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد.
مهم است که جراح خود را با دقت انتخاب کنید، زیرا عمل جراحی نادرست می‌تواند باعث ظاهر نامطلوب یا آسیب به چشم‌ها شود.
قبل از جراحی پتوز، بپرسید جراح شما چند عمل قبلی انجام داده است. همچنین، عکس های قبل و بعد از بیماران قبلی را بررسی کنید.
شرایط لازم برای عمل افتادگی پلک (پتوز)
[tie_list type=”checklist”]
- انجام معاینات دقیق توسط جراح چشم، برای بررسی مشکلاتی که مانع از انجام جراحی افتادگی پلک (پتوز) می شوند.
- عدم وجود عفونت و بیماری های حاد چشمی.
- عدم وجود بیماری های حاد که مانع از انجام جراحی می شوند.
- عدم وجود بیماری های مرتبط با عدم انعقاد خون در فرد.
[/tie_list]
[box type=”shadow” align=”” class=”” width=””]
حتما بخوانید » عمل ترنس پی آر کی (TransPRK) و مراحل آن
[/box]
آمادگی های پیش از عمل جراحی افتادگی پلک (پتوز)
جراحی پتوز معمولا با بی حسی موضعی در بیماران بالغ انجام می شود. بیهوشی عمومی و آرامبخشی (نیمه خواب) نیز در کودکان یا بیماران با شرایط خاص ترجیح داده می شود. بیدار بودن بیمار از نظر تنظیم ارتفاع پلک در طول عمل جراحی، مزیت ایجاد می کند.
پس از معاینه بیمار از نظر آزمایشات معمول خون و بیماری های عفونی و مصرف داروهای خاص، معاینه پلک و علامت گذاری های لازم انجام می شود و تحت عمل جراحی قرار می گیرند. این عمل برای یک چشم به طور متوسط 30-40 دقیقه طول می کشد.
آمادگی بیمار در حین عمل جراحی افتادگی پلک (پتوز)
برای بیمارانی که تحت جراحی افتادگی پلک (پتوز) قرار می‌گیرند، درمان معمولاً شامل کوتاه شدن ماهیچه‌هایی است که پلک را بالا می‌برد. پس از کوتاه شدن، عضله با استفاده از بخیه (بخیه) مجدداً به پلک متصل می شود. این بخیه ها در زیر پوست پنهان می شوند.
جراحی پتوز بزرگسالان معمولاً تحت بی حسی موضعی انجام می شود. با این حال، جراحی را می توان با بیهوشی عمومی نیز انجام داد. بخیه های روی پوست پلک ممکن است تا یک هفته پس از جراحی تا حدودی قابل مشاهده باشند و پس از آن برداشته می شوند. جراحی لیفت ابرو ممکن است همراه با جراحی پتوز برای رسیدن به نتایج بهتر انجام شود.
[box type=”shadow” align=”” class=”” width=””]
حتما بخوانید » عمل لازک چشم چیست؟ مزایا، عوارض و قیمت لازک ( راهنمای کامل )
[/box]
مراقبت های بعد از عمل افتادگی پلک (پتوز)
از آنجایی که چشم برای مدت بسیار کوتاهی پس از جراحی باز می ماند، برای جلوگیری از خشکی چشم باید از قطره و پماد استفاده کرد. در غیر این صورت چشم خشک باقی می ماند و فرد دچار مشکلات مختلفی می شود. قطره هایی که از خشکی چشم جلوگیری می کنند باید بدون وقفه استفاده شوند.
[tie_list type=”plus”]
- فرد باید از مشکلاتی که ممکن است خطر عفونت را به همراه داشته باشد دوری کند.
- باید از موقعیت ها و حرکات و مصرف داروهایی که باعث افتادگی مجدد پلک می شود خودداری کرد.
- تورم، ادم، قرمزی روی پلک ها در روز اول بعد از جراحی افتادگی پلک (پتوز) انتظار می رود که با گذاشتن کمپرس یخ روی چشم ها قابل رفع است.
- بخیه ها یک هفته بعد از عمل برداشته می شود و به بیماران گفته می شود که در 3-4 روز اول نباید استحمام کنند و تا یک ماه از شنا کردن در استخر و دریا خودداری کنند.
[/tie_list]
در صورت رعایت توصیه های جراح چشم، فرد بدون هیچ مشکلی این دوره را پشت سر می گذارد و روند بهبودی بهتر و سریع تر طی می شود.
مزایا و عوارض عمل افتادگی پلک (پتوز)
عمل جراحی افتادگی پلک نیز همانند هر عمل جراحی دیگری، دارای مزیت ها و معایبی است که در این بخش به صورت جداگانه آنها را بررسی خواهیم کرد.
مزایا عمل افتادگی پلک
سهل انگاری در مورد مشکل افتادگی پلک، باعث می شود که فرد در آینده با مشکلات جدی مواجه شود. برای جلوگیری از چنین مشکلاتی، باید جراحی پتوز انجام شود.
افرادی که تحت عمل جراحی پتوز قرار می‌گیرند، ظاهر زیبایی نیز خواهند داشت. از آنجایی که داشتن ظاهری زیبا بر روی زندگی اجتماعی نیز تأثیر مثبت خواهد داشت، فرد بعد از عمل جراحی اعتماد به نفس و حس خوبی نسبت به ظاهر خود، خواهد داشت.
از آنجایی که فرد می تواند در همان روز عمل ترخیص شود، مشکلی مانند مختل شدن روال زندگی روزمره به صورت جدی وجود ندارد و دوره نقاهت بعد از عمل ÷توز کوتاه است.
سایر مزایای جراحی پتوز
[tie_list type=”checklist”]
- جلوگیری از مشکل بینایی و بهبود میدان دید فرد
- جلوگیری از شرایطی مانند بسته شدن مردمک چشم
- عملکرد بهتر عضلات چشم
- جلوگیری از افتادگی بیشتر پلک
[/tie_list]
عوارض عمل افتادگی پلک
برخی از بیماران در روزهای بعد از جراحی پتوز، در پلک زدن مشکل دارند. استفاده از پمادهای روان کننده و قطره های چشم تجویز شده توسط جراح، از خشک شدن بیش از حد چشم جلوگیری می کند.
کبودی و تورم در چشم پس از عمل افتادگی پلک (پتوز)، شایع ترین مشکلی است که فرد پس از جراحی پتوز با آن مواجه می شود. برای اکثر افراد، کبودی پلک فوقانی معمولاً طی 7 تا 10 روز از بین می‌رود، به خصوص اگر توصیه های مراقبتی پس از جراحی به درستی رعایت شود.
تورم و کبودی را می‌توان با قرار دادن کمپرس یخ روی پلک‌ها و خوابیدن به حالت نشسته در چند روز اول بعد از جراحی کاهش داد. همچنین مشکلاتی نظیر نامتقارن شدن پلک ها و حساس شدن چشم در اثر مواجهه با خطراتی مانند عفونت نیز ممکن است رخ دهد.
پرسش های متداول در مورد افتادگی پلک (پتوز)
در این بخش به سوالاتی که در مورد افتادگی پلک از طرف بیماران مطرح میشود، پاسخ داده شده است. ممکن است یکی از سوالات زیر، سوال شما نیز باشد. پیشنهاد میکنیم این بخش را مطالعه کنید.
1) آیا جای زخم و بخیه بعد از جراحی پتوز باقی می ماند؟
جراحی افتادگی پلک به گونه ای انجام می شود که جای زخم به حداقل ترین میزان ممکن برسد. این روش شامل یک برش پنهان است که در چین طبیعی پوست پلک بالایی ایجاد می شود. این بدان معنی است که پس از برداشتن بخیه ها، جای زخم به سختی قابل مشاهده خواهد بود. گاهی اوقات، این عمل را می توان از داخل پلک انجام داد، که در این صورت اصلاً جای زخم وجود نخواهد داشت.
[box type=”shadow” align=”” class=”” width=””]
حتما بخوانید » عمل لیزیک چشم چیست ؟ مزایا، معایب و قیمت عمل لیزیک (راهنمای کامل)
[/box]
2) آیا عمل افتادگی پلک ( پتوز) با درد و ناراحتی همراه است؟
در چند روز اول بعد از عمل، احتمالاً کمی احساس درد و ناراحتی خواهید کرد، اما مصرف داروهای مسکن برای کمک به رفع و کاهش درد موثر خواهد بود. اگر مشکلاتی مانند درد بسیار شدید، دید ضعیف یا خونریزی را تجربه کردید، باید سریعا به جراح چشم خود مراجعه کنید.
3) آیا به جراحی مجدد نیاز خواهم داشت؟
افتادگی پلک می تواند در هر مرحله از زندگی فرد و به علت های مختلف عود کند. بنابراین پیش بینی اینکه آیا جراحی مجدد لازم است یا خیر، دشوار است. نتایج تحقیقات نشان داده است که 80-85٪ بیماران پس از اولین جراحی نتایج رضایت بخش و ماندگاری را تجربه می کنند. این بدان معناست که حدود 15 تا 20 درصد از افراد ممکن است نیاز به جراحی مجدد پتوز داشته باشند، بخصوص اگر موقعیت پلک درست نباشد، منحنی پلک نامنظم باشد و یا اگر چین‌های پوست پلک بالایی متقارن نباشد.
4) آیا می توانم بعد از جراحی پتوز می توانم آرایش کنم؟
نخیر، معمولاً بعد از 20-14 روز بعد از عمل پتوز می توان آرایش کرد.
