نیستاگموس چیست و چطور درمان می شود ؟ ( توضیح جامع )

نیستاگموس (Nystagmus) عارضه‌‌ی چشمی است که باعث حرکات سریع و کنترل نشده چشم می شود و این حرکات به صورت غیر ارادی، ریتمیک و مکرر اتفاق می افتد. این عارضه در 15 الی 25 نفر از هر 10 هزار نفر دیده می شود و افراد مبتلا به آن، باید با رویکرد خاصی معاینه و درمان شوند.

در نیستاگموس، حرکات چشم ها به صورت راست به چپ (نیستاگموس افقی)، بالا به پایین (نیستاگموس عمودی) یا دایره‌ای (نیستاگموس چرخشی) باشد.

حرکات چشم در نیستاگموس، معمولاً در هر دو چشم رخ می دهد و می تواند به آرامی یا سریع باشد. افراد مبتلا به نیستاگموس ممکن است سر خود را در موقعیت های خاصی نگه دارند تا دید واضح تری داشته باشند. به این حالت، وضعیت سَر می گویند. وضعیت سر، نیستاگموس را کاهش می دهد و به فرد اجازه می دهد واضح تر ببیند.

 نیستاگموس می تواند به صورت مادرزادی یا اکتسابی (به علت ابتلا به بیماری ها و تحت تاثیر شرایط خاص) که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم نمود، در افراد بروز پیدا کند.

نیستاگموس مادرزادی معمولاً در نوزادان بین 6 هفته‌ای تا 3 ماهه رخ می دهد. در این حالت، نیستاگموس معمولاً در هر دو چشم مشاهده می شود و اغلب به دلیل وجود اختلالات ژنتیکی رخ می دهد.

علائم نیستاگموس چیست؟

از آنجایی که نیستاگموس در بیشتر موارد به دلیل مشکلات ناشی از از دست دادن تعادل ایجاد می شود، علائم همراه با علائم بیماری های ایجاد کننده این وضعیت، ارتباط نزدیکی دارد. از این نظر، علائم زیر ممکن است فرد بیمار دیده شود :

• سردرد و سرگیجه مداوم و پیش رونده
• مشکل در حفظ تعادل
• اختلال در راه رفتن
• تاری دید
• دوبینی
• از دست دادن شنوایی
• مشکلات گفتاری
• ضعف و خستگی مدا
• حساسیت به نور
• شب کوری
• بزرگ نمایی و کوچک نمایی تصاویر در یک زمان (Osilopsia)
• استرابیسم (انحراف چشم)
• وزوز گوش شدید

این نکته بسیار مهم است که فرد به محض مشاهده یک یا چند مورد از علائم فوق، به پزشک متخصص مراجعه کند.

[box type=”shadow” align=”” class=”” width=””]

حتما بخوانید » جراحی مجاری اشکی کودکان

[/box]

علل ایجاد نیستاگموس چیست؟

مغز انسان، حرکات چشم را کنترل می کند. هنگامی که سر خود را حرکت می دهیم، چشمانمان به طور خودکار موقعیت خود را مطابق با وضعیت سر تنظیم می کنند. این باعث تثبیت تصویر اشیاء در حال مشاهده می شود و باعث می شود دید واضح تری داشته باشیم. افراد مبتلا در عملکرد صحیح نواحی کنترل کننده حرکات چشم مشکل دارند.

در برخی موارد، مشخص نیست که چرا این بیماری رخ می دهد. در برخی موارد، نیستاگموس در نتیجه  وجود سایر مشکلات چشمی رخ می دهد.

نیستاگموس ممکن است به دلایل زیر بروز کند

• داشتن یک عضو خانواده مبتلا به نیستاگموس
• آلبینیسم (عدم وجود رنگدانه رنگی در پوست)
• وجود سایر مشکلات چشمی مانند آب مروارید و استرابیسم در نوزادان و کودکان
• مشکلات گوش داخلی
• اسکلروز چندگانه
• بیماری ام اس
• سکته مغزی (علت شایع بروز نیستاگموس در افراد مسن)
• ضربه به سر (علت شایع بروز نیستاگموس اکتسابی در جوانان)
• مصرف مواد مخدر، مانند لیتیوم یا داروهای صرع و مشروبات الکلی

نیستاگموس می تواند همراه بسیاری از بیماری های مختلف بروز کند. از این نظر و با توجه به نوع علل زمینه ای ممکن است در نتیجه ابتلا به  بیماری های زیر رخ دهد:

نوریت دهلیزی

در اثر التهاب عصبی در اندام های تعادلی گوش، از دست دادن تعادل و سرگیجه و همچنین نیستاگموس دیده می شود.

لابیرنتیت حاد

ناحیه ای در گوش داخلی که اندام های شنوایی و تعادل در آن قرار دارند، لابیرنت نامیده می شود. التهاب این ناحیه باعث سرگیجه و Nystagmus همراه با کاهش شنوایی می شود.

نوروم آکوستیک

نوروم آکوستیک که به عنوان تومور خوش خیمی که در اعصاب اندام های گوش داخلی دیده می شود تعریف می شود، می تواند با ایجاد اختلال در عملکرد اندام های مربوطه منجر به Nystagmus شود.

نیستاگموس افقی، عمودی یا دایره ای ممکن است در نتیجه ابتلا به بیماری های زیر دیده شود:

بیماری های عروق مغزی

در بیماری های عروق مغزی، در مواردی که هسته های مغز، ساقه مغز یا مخچه تحت تاثیر قرار می گیرند، نیستاگموس علاوه بر علائم مختلف عصبی ممکن است مشاهده شود.

تومورهای مغزی

تومورهای خوش خیم یا بدخیم در مغز می توانند با فشرده سازی مراکز تعادلی باعث ایجاد Nystagmus شوند.

خداحافظی با عینک در کمتر از 5 دقیقه!​

توضیح کامل به همراه مشاوره رایگان

عفونت هایی مانند آنسفالیت و مننژیت

نیستاگموس ممکن است به دلیل تأثیر مراکز تعادل در نتیجه التهاب ناشی از این عفونت ها دیده شود.

مولتیپل اسکلروزیس

این بیماری ممکن است به علت آسیب نوررون ها در مراکز تعادل مغز و سیستم عصبی به دلیل ابتلا این بیماری، ایجاد شود.

ضربه به سر

وارد شدن ضربه های شدید به سر می تواند به مراکز تعادل مغز آسیب برساند و Nystagmus ایجاد کند.

مصرف الکل و مواد مخدر یا روانگردان ها

مصرف بیش از حد الکل و مواد مخدر ممکن است عملکرد سلول های مغز را مختل کند و منجر به نیستاگموس و از دست دادن تعادل شود.

بیماری های چشمی

بیماری های مختلف چشمی مانند استرابیسم و ​​آب مروارید که از عملکرد صحیح ماهیچه های چشم جلوگیری می کند، می توانند منجر به بروز نیستاگموس شود.

علاوه بر تمام این اختلالات، Nystagmus در افراد سالم نیز دیده می شود. این وضعیت که نیستاگموس فیزیولوژیکی نامیده می شود، اغلب می تواند در موقعیت هایی مانند تلاش برای دنبال کردن حرکت یک جسم از فاصله نزدیک در حرکات چشم فرد مشاهده شود.

در نهایت، Nystagmus ممکن است در نوزادان تازه متولد شده، مشاهده شود. این بیماری، سندروم نیستاگموس نوزادی یا مادرزادی نامیده می شود و علت بروز آن، عوامل ژنتیکی است.

[box type=”shadow” align=”” class=”” width=””]

حتما بخوانید » شالازیون چیست و چطور باید درمان شود؟

[/box]

تشخیص نیستاگموس

تشخیص Nystagmus توسط متخصص چشم پزشک انجام می شود. متخصص چشم شما را معاینه می کند و سطح بینایی شما را تعیین می کند. همچنین تشخیص می دهد که آیا مشکلات چشمی دیگری وجود دارد که ممکن است باعث ایجاد نیستاگموس شود. آیا استرابیسم، آب مروارید و مشکل خاصی در شبکیه یا عصب بینایی وجود دارد یا خیر.

یکی از ساده ‌ترین راه های تشخیص نیستاگموس این است که فرد را به مدت 30 ثانیه به اطراف بچرخانید و سپس او را متوقف کنید و به او بگویید به یک شی ثابت نگاه کند. اگر نیستاگموس داشته باشد، ابتدا چشم به آرامی در یک جهت حرکت می کند و سپس به سرعت به موقعیت اولیه خود باز می گردد.

سایر آزمایشات تخصصی لازم برای تشخیص دقیق Nystagmus عبارتند از:

• تست حرکت چشم (برای آشکار کردن نوع Nystagmus و جزئیات حرکات چشم)
• معاینه گوش
• معاینه عصبی
• استفاده از روش های تصویربرداری مغز مانند توموگرافی مغز و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی مغز
• تست فلیکر Nystagmus
• تست های چشمی و روش های تصویربرداری زیادی برای تشخیص Nystagmus ناشی از چشم وجود دارد. اندازه و فرکانس (شدت سوسو زدن و حرکات چشم) نیستاگموس را می توان با تست لرزش چشم یا نیستاگموگرافی، اندازه گیری کرد. به کمک این روش که به تست Nystagmus نیز معروف است، می توان فهمید که آیا نیستاگموس به روش های کنترل و درمان پاسخ می دهد یا خیر.

خداحافظی با عینک در کمتر از 5 دقیقه!​

توضیح کامل به همراه مشاوره رایگان

درمان نیستاگموس

درمان نیستاگموس بسته به علت بروز آن، متفاوت است و روند و نوع درمان باید در جهت درمان علل زمینه ای باشد. از این نظر، معاینه فیزیکی دقیق پس از گرفتن شرح حال دقیق بیماری توسط پزشک متخصص از بیمار بسیار مهم است. در عین حال، در صورت لزوم می توان از آزمایش های مختلف تصویربرداری و آزمایشگاهی استفاده کرد.

تا به امروز هیچ درمان قطعی برای درمان این وضعیت برای افرادی که با نیستاگموس متولد می شوند، وجود ندارد. با این حال، ممکن است استفاده از عینک یا لنزهای تماسی بنابر تشخیص پزشک متخصص، مفید واقع شود. عینک یا لنزهای تماسی به بیماران نیستاگموس اجازه می دهد تا واضح تر ببینند. اگرچه این کار Nystagmus را کاملا اصلاح و رفع نمی کند، اما می تواند به کندی حرکات چشم در Nystagmus کمک کند.

استفاده از لنزهای تماسی سودمندتر از عینک است؛ زیرا متحرک بوده و با حرکت چشم، حرکت می کنند. ویژگی متحرک بودن لنزهای تماسی تضمین می کند که وضوح بینایی حتی با حرکات غیر ارادی چشم حفظ می شود.

همچنین، بسته به نوع بیماری زمینه ای ایجاد ککنده Nystagmus ، درمان آنتی بیوتیکی یا روش های جراحی نیز ممکن است استفاده شود. برای از بین بردن شکایاتی مانند تاری دید می توان عینک های مخصوص را تجویز کرد. همچنین، برای جلوگیری از حرکات شدید چشم می توان بوتاکس را روی عضلات چشم اعمال کرد. در موارد شدید، جراحی عضلات چشم با روشی به نام تنوتومی، نیز ممکن است انجام شود.

علاوه بر این، درمان ‌های دارویی مختلفی را می‌توان برای کاهش یا از بین بردن از دست دادن تعادل که باعث نیستاگموس می‌شود، اعمال کرد. در این زمینه، داروهایی مانند بتاهیستین و پیراستام از جمله داروهایی هستند که اغلب در درمان Nystagmus استفاده می شوند.

جراحی نیستاگموس

هم در کودکان و هم در بزرگسالان، نیستاگموس را می توان با دستکاری عضلات چشم تا حدودی کاهش داد. بیمارانی که بینایی آن ها نسبتا خوب است و لرزش چشم آن‌ ها در یک موقعیت نگاه خاص (نقطه پوچ) کاهش می یابد، مناسب ترین کاندید برای برای انجام جراحی Nystagmus هستند که معمولاً بیماران مبتلا به نیستاگموس نوزادی هستند.

در نیستاگموس مادرزادی، اگر استرابیسم وجود داشته باشد، می توان جراحی انجام داد، اما برای Nystagmus به تنهایی جراحی خاصی وجود ندارد و می توان برای درمان علت زمینه ای، جراحی در صورت امکان انجام داد.

خداحافظی با عینک در کمتر از 5 دقیقه!​

توضیح کامل به همراه مشاوره رایگان

پرسش های متداول در مورد نیستاگموس

در این بخش به سوالات متداولی که در مورد بیماری Nystagmus مطرح میشود پاسخ میدهیم. با ما همراه باشید.

برای درمان نیستاگموس (لرزش چشم) به کدام پزشک باید مراجعه کنم؟

در واقع، اگرچه تصور می شود که برای درمان این مشکل باید به چشم پزشک مراجعه کرد، اما وضعیت در هر بیمار به این سادگی نیست. ابتدا باید بررسی شود که آیا علائم دیگری همراه با نیستاگموس وجود دارد یا خیر. به ویژه اگر علائمی مانند سرگیجه، وزوز گوش و کاهش شنوایی در فرد وجود داشته باشد، باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه شود. اگر علاوه بر لرزش چشم، علائم عصبی وجود داشته باشد، مراجعه به متخصص مغز و اعصاب، ضروری خواهد بود.

چه کارهایی برای درمان نیستاگموس مفید است؟

برای کنترل و بهبود Nystagmus ، خواب منظم و کافی برای چشم، بسیار مفید است. رژیم غذایی سالم و فعالیت های ورزشی متعادل می تواند برای نیستاگموس مفید باشد.

چه کارهایی برای نیستاگموس مضر است؟

خواب ناکافی و نامنظم، بی تحرکی یا کم تحرکی، رژیم غذایی ناسالم، فعالیت بدنی شدید و استرس و تنش زیاد، باعث تشدید علائم مرتبط با این عارضه می شوند.

برای کنترل و درمان نیستاگموس چه داروهایی تجویز می شود؟

داروها معمولاً با توجه به علل زمینه‌ای مربوط به Nystagmus ، تجویز می‌شود، به عنوان مثال داروهایی با ماده فعال مکلیزین، می‌توانند برای حملات سرگیجه‌ای در بیماران استفاده شوند. سم بوتولینوم با نام تجاری بوتاکس، در موارد شدید این عارضه، به عضله چشم تزریق می‌ شود. باکلوفن به عنوان شل‌ کننده عضلانی تجویز می‌ شود. در Nystagmus مادرزادی، داروهایی با ماده فعال کلونازپام و بنزودیازپین تجویز می شود.