یکی از مشکلاتی که بیماری دیابت میتواند به همراه داشته باشد، تاثیری است که روی بینایی و چشم فرد بیمار میگذارد. از جمله این مشکلات میتوان به بیماری آب مروارید اشاره کرد. در این مقاله به صورت کوتاه اما با توضیحی کامل همه انواع عوارض چشمی دیابت یا بیماری قند خون را بررسی خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
انواع عواض چشمی دیابت
عوارض چشمی دیابت یکی از مشکلاتی است که کار را برای بیماران سخت تر میکند. بیماران دیابتی بیشتر دچار مشکلات چشمی مانند آب مروارید یا گلوکوم می شوند، اما تهدید اصلی برای بیماران دیابتی، رتینوپاتی دیابتی است که باعث آسیب به شبکیه چشم می شود.
دیابت نوعی اختلال متابولیکی مزمن است که از ویژگی های بارز آن عدم تولید انسولین کافی یا عدم حساسیت به انسولین می باشد که در نهایت منجر به بالا رفتن میزان قند (گلوکز) در خون می شود.
تنظیم سطح گلوکز خون بسیار مهم است. دیابت کنترل نشده می تواند منجر به آسیب به رگ های خونی، اعصاب و اندام هایی مانند کلیه و چشم شود.
شبکیه در پشت چشم قرار گرفته و وظیفه تشخیص نور و انتقال سیگنال نوری به مغز و در نتیجه ایجاد یک تصویر بصری را بر عهده دارد. مواد مغذی و اکسیژن از طریق رگهای خونی متعدد به شبکیه منتقل می شوند.
این عروق می توانند در اثر سطح بالای قند خون که اغلب در دیابت کنترل نشده مشاهده می شود، آسیب ببینند. آسب به رگ های خونی تغذیه کننده شبکیه به عنوان رتینوپاتی دیابتی شناخته می شود که می تواند انواع مختلفی داشته باشد. علائم تغییر دیابت در شبکیه در بیشتر بیماران دیابتی، پس از 15 سال ظاهرمی شوند.
بروز تدریجی عوارض چشمی دیابت
با گذشت زمان، دیابت رگ های خونی شبکیه را تحت تأثیر قرار می دهد و منجر به اختلال در گردش خون و ضخیم شدن دیواره های رگی و نشت خون به داخل چشم می شود. در مراحل اولیه بیماری، لکه های خونی کوچک نقطه مانند ممکن است در شبکیه چشم قابل مشاهده باشد، در این مرحله بینایی تحت تاثیر قرار نمی گیرد و بیمار هیچ علائمی ندارد. وجود لکه های خونی کوچک و عدم بروز علائم به عنوان “رتینوپاتی دیابتی زمینه ای” شناخته می شود.
در صورت پیشرفت نشت از رگ های خونی، شبکیه بیشتر آسیب می بیند و مشکلات بینایی ظاهر می شوند. با نشت خون به شبکیه ناحیه ماکولای مرکزی شبکیه دچار تورم می شود. از نظر پزشکی این مرحله به عنوان “ادم ماکولای دیابتی” شناخته شده است که در صورت عدم درمان ممکن است به طور دائمی به بینایی مرکزی آسیب برساند. ادم ماکولای دیابتی در ديابت نوع 2 شايع است كه معمولاً در سنین بالا رخ می دهد.
مرحله بعدی بیماری
مرحله بعدی این بیماری به عنوان “رتینوپاتی پرولیفراتیو دیابتی” شناخته می شود، که در آن خطر جدی خونریزی در زجاجیه چشم وجود دارد که منجر به کاهش سریع و گسترده بینایی می شود. علت پیشرفت این بیماری اکسیژن رسانی ناکافی به بافت های شبکیه است که به عنوان “ایسکمی” شناخته می شود.
از دست دادن عملکرد عروق شبکیه منجر به ترشح ماده شیمیایی از بافت اطراف به نام فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (VEGF) می شود. در تلاش برای تأمین بافتهای محروم از خون رسانی، این ماده تشکیل عروق جدید را تحریک می کند. عروق جدید بسیار شکننده هستند و باعث نشت خون به داخل شبکیه می شوند و در نتیجه مشکلات بینایی بروز می کنند.
این نوع رتینوپاتی می تواند در دیابت نوع 1 و نوع 2 رخ دهد و در صورت تشخیص دیرهنگام ممکن است تا زمانی که خونریزی شدید رخ ندهد، مورد توجه قرار نگیرد.
جدی ترین شکل رتینوپاتی دیابتی هنگامی رخ می دهد که پیشرفت و خونریزی منجر به ایجاد بافت فیبروزی عروقی در بین شبکیه و زجاجیه چشم شود. انقباض بافت اسکار می تواند شبکیه را از دیواره چشم جدا کرده و منجر به کوری دائمی شود.
علائم عوارض چشمی دیابت
در مراحل اولیه بیماری، از آنجا که تغییرات در شبکیه به اندازه کافی گسترده نیست بیمار ممکن است هیچ علائمی نداشته باشد. این مرحله به عنوان “رتینوپاتی دیابتی زمینه ای” شناخته می شود.
با پیشرفت بیماری، دید بیمار رو به تاری می رود و شرایطی مانند دید نوسانی، کاهش دید رنگی یا بروز لکه های سیاه در بینایی را تجربه می کند. اگر از پیشرفت بیماری جلوگیری نشود، بیمار می تواند با از دست دادن ناگهانی؛ گسترده و تقریباً کامل بینایی مواجه شود.
درمان رتینوپاتی دیابتی به دو دسته لیزر شبکیه و یا تزریق داخل زجاجیه داروهای ضد VEGE تقسیم می شود. این درمان ممکن است نیاز به تکرار چند باره داشته باشد.
